Głęboko w kosmosie, jakieś 100 milionów lat świetlnych stąd, galaktyka karłowata AGC 727130 staje w obliczu koszmaru: brakuje jej paliwa potrzebnego do tworzenia nowych gwiazd. Podczas gdy jedna strona tej galaktyki wydaje się normalna, druga połowa wydaje się złowieszcza – długi strumień gazu rozciąga się daleko poza jej granice, jakby ciągnięty przez niewidzialną siłę.
Tę kosmiczną duszę odkryli astronomowie za pomocą radioteleskopu Very Large Array, potężnego teleskopu w Nowym Meksyku. Ich odkrycia wskazują na intruza ukrywającego się w rozległej strukturze przypominającej sieć, która biegnie przez wszechświat: w samej Kosmicznej Sieci.
Wyobraź sobie przestrzeń jako gigantyczną pajęczynę utkaną z niewiarygodnie dużych nici gazu i ciemnej materii. Galaktyki, niczym maleńkie koraliki nawleczone na te nitki, nieustannie przemieszczają się przez tę eteryczną sieć. Czasami, przechodząc przez szczególnie gęste obszary sieci – obszary, w których łączą się jej wątki – napotykają intensywny nacisk kolizyjny.
To kosmiczne tarcie działa jak potężny wiatr, ciągnąc zewnętrzne warstwy gazu w pobliżu galaktyki, co ma kluczowe znaczenie dla powstawania gwiazd. Bez świeżego zapasu paliwa galaktyka faktycznie „zanika”, przestając wytwarzać nowe gwiazdy i pogrążając się w kosmicznej ciemności.
Chociaż astronomowie snuli teorie na temat tego procesu, bezpośrednia obserwacja go była niezwykle trudna. Kurczenie się ciśnienia barana następuje stopniowo przez miliardy lat, przez co galaktyki, które utraciły już gaz, są zbyt słabe, aby można je było łatwo wykryć. Znalezienie zaskoczonej galaktyki przypomina oglądanie zderzeń samochodów w zwolnionym tempie, wiele lat świetlnych od nas.
Odkrycie AGC 727130 dostarcza przekonujących dowodów na poparcie tej teorii. Jej niezwykły kształt sugeruje, że jest ściskany bocznie przez kilka pasm Kosmicznej Sieci, co jest zjawiskiem prawdopodobnie częstszym niż wcześniej sądzono. Rodzi to fascynujące pytania o to, dlaczego widzimy znacznie mniej galaktyk karłowatych, niż przewidują nasze obecne modele kosmologiczne. Czy to możliwe, że kurczenie się ciśnienia ramki w ogromnym obszarze Kosmicznej Sieci cicho tłumi te mniejsze galaktyki, pozostawiając je niezauważone?
Przyszłe obserwacje za pomocą bardziej zaawansowanych teleskopów rzucą więcej światła na tę tajemnicę. Bardziej szczegółowe mapowanie rozmieszczenia gazu we Wszechświecie pomoże astronomom śledzić więcej galaktyk, takich jak AGC 727130, i zrozumieć, jak powszechny jest ten proces rozpadu. Rozwiązanie tej kosmicznej zagadki może być kluczem do pogodzenia naszego rozumienia powstawania galaktyk z tym, co faktycznie obserwujemy na nocnym niebie.
