NASA’s Parker Solar Probe heeft ongekend visueel bewijs geleverd van het vermogen van de zon om zijn eigen materiaal te recyclen – met name de zonnewind die naar buiten uitbarst en vervolgens weer naar binnen valt. Dit is niet alleen een merkwaardig fenomeen; het is een fundamenteel onderdeel van hoe de zon zijn energie reguleert en hoe ruimteweer zich ontvouwt.
Hoe de recycling van de zon werkt
De sonde heeft beelden vastgelegd tijdens de dichtste nadering van de zon op kerstavond 2024, op slechts 6,8 miljoen kilometer van het oppervlak. De video toont een coronale massa-ejectie (CME) – een uitbarsting van oververhit plasma – die zich van de ster verwijdert. Cruciaal is dat een deel van dit materiaal niet zomaar verdwijnt. In plaats daarvan buigt hij terug naar de zon, getrokken door krachtige magnetische veldlijnen.
Het effect is vergelijkbaar met het knappen van een overbelast elastiekje; de magnetische lijnen breken en verbinden zich vervolgens opnieuw, waardoor lussen ontstaan die óf door de ruimte gaan óf zich terugtrekken, waarbij ze zonnemateriaal met zich meeslepen. Dit proces van ‘instroom’ is getheoretiseerd, maar dit is de duidelijkste directe observatie tot nu toe.
Waarom dit belangrijk is: ruimteweervoorspelling
Het recyclingproces van de zon is niet alleen interessant; het is van vitaal belang voor het begrijpen en mogelijk voorspellen van het ruimteweer. CME’s kunnen, wanneer ze op de aarde worden gericht, elektriciteitsnetwerken, communicatie en satellietnavigatie verstoren. De manier waarop materiaal terug in de zon valt, verandert de magnetische velden ervan, waardoor het traject van toekomstige uitbarstingen wordt beïnvloed.
Volgens Angelos Vourlidas, projectwetenschapper voor het WISPR-instrument op Parker:
“Dat is genoeg om het verschil te zijn tussen een CME die op Mars neerstort en die langs de planeet raast zonder of met weinig gevolgen.”
Beter bekeken, betere gegevens
Eerdere missies (zoals SOHO) hebben de instroom van een afstand waargenomen. Door de nabijheid van Parker konden wetenschappers echter de snelheid en grootte van het terugkerende materiaal met ongekende nauwkeurigheid meten. Deze gegevens worden nu gebruikt om bestaande modellen van de magnetische omgeving van de zon te verfijnen.
Het uiteindelijke doel is om de weersvoorspellingen voor de ruimte op de lange termijn te verbeteren. Door te begrijpen hoe de zon zijn energie recycleert, hopen wetenschappers beter te kunnen anticiperen op de impact van zonne-evenementen in het hele zonnestelsel.
Samenvattend: De waarnemingen van Parker Solar Probe bevestigen dat de zon niet alleen een energieproducent is, maar een gesloten systeem is. Dit recyclingproces is essentieel voor het begrijpen van het ruimteweer, en de nieuwe gegevens brengen ons dichter bij het nauwkeuriger voorspellen van zonnestormen.
