Een onlangs ontdekte komeet, genaamd ‘andere ATLAS’, is op spectaculaire wijze uiteengevallen en biedt een zeldzame blik op het gewelddadige einde van deze ijzige hemellichamen. Nieuwe beelden laten zien dat de komeet in fragmenten uiteenvalt na een ontmoeting met de zon eerder deze maand.
Ontdekking en ongebruikelijke helderheid
Komeet C/2025 K1 (ATLAS) werd in mei voor het eerst waargenomen door het telescoopnetwerk Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System (ATLAS). Het bereikte zijn dichtste punt bij de zon op 8 oktober en passeerde binnen een straal van 50 miljoen kilometer. De komeet kreeg aandacht vanwege de ontwikkeling van een opvallende gouden gloed in zijn coma en staart – een fenomeen dat slechts bij een paar kometen voorkomt vanwege zijn ongebruikelijke samenstelling, waarbij gewone koolstofgebaseerde moleculen zoals dikoolstof en cyanide ontbreken.
Plotselinge desintegratie
Op 13 november ontdekten astronomen dat de komeet in meerdere stukken splitste. Astrofotograaf Michael Jäger documenteerde de desintegratie met een timelapse-animatie waarin de fragmenten uit elkaar dreven. Er werd voorspeld dat de komeet uiteen zou vallen als gevolg van de intense zwaartekracht van zijn zonnevlucht, en eerste waarnemingen na het perihelium suggereerden dat hij het overleefde. Er ging echter een plotselinge ophelderende gebeurtenis vooraf aan de fragmentatie in ten minste vier afzonderlijke stukken.
De betekenis van het uiteenvallen
Het ATLAS-netwerk, gefinancierd door NASA, heeft sinds 2015 tientallen kometen ontdekt, waaronder een aantal opmerkelijke kometen die de afgelopen jaren de krantenkoppen hebben gehaald. Deze nieuwste fragmentatie benadrukt de kwetsbaarheid van kometen wanneer ze de zon naderen, en biedt inzicht in hun interne structuur en samenstelling. De ongebruikelijke gouden tint van deze komeet duidt op een unieke chemische samenstelling, die mogelijk aanwijzingen kan onthullen over de omstandigheden in het vroege zonnestelsel.
De andere ATLAS: een interstellaire bezoeker
Deze gebeurtenis vestigt ook de aandacht op een andere komeet die de ATLAS-naam deelt: 3I/ATLAS, een interstellair object dat door een ander sterrenstelsel is uitgestoten. In tegenstelling tot C/2025 K1 reist 3I/ATLAS door ons zonnestelsel, niet eromheen, en zal op 19 december zijn dichtste punt bij de aarde bereiken. Ondanks speculaties bevestigen astronomen dat het geen buitenaards ruimtevaartuig is.
De vernietiging van C/2025 K1 dient als herinnering aan de dynamische en vaak gewelddadige processen die ons zonnestelsel vormgeven, terwijl de voortdurende observatie van 3I/ATLAS een zeldzame kans biedt om een object van buiten onze kosmische omgeving te bestuderen. De fragmenten van C/2025 K1 blijven zichtbaar in het sterrenbeeld Leeuw voor amateurastronomen met telescopen of verrekijkers.
